Na eKorekcie24 zbieramy ciasteczka (tzw. pliki cookies), w celach statystycznych. Jeśli nie masz nic przeciwko temu – możesz zamknąć ten komunikat, korzystać ze strony i zgłębiać tajniki poprawnej polszczyzny, o której piszemy na naszym blogu :) Zamknij Data publikacji: 4 sierpnia 2014 „Przekazujemy w Państwa ręce załączoną publikację w nadziei, że jej lektura wpłynie na Państwo inspirująco”. Moje pytanie brzmi: czy w powyższym zdaniu poprawna forma to „wpłynie na Państwo”, czy też powinno być „wpłynie na Państwa”? Zdecydowanie powinno być „wpłynie na Państwa”. O ile jednak łatwo odpowiedzieć na to pytanie, o tyle trudniej, jak to nazywał mój ulubiony wykładowca, znaleźć źródło zła (czyli błędu). Mogła się bowiem stać jedna z trzech rzeczy: Wariant optymistyczny: piszący zrobił literówkę (zdarza się), a redaktor/korektor ją przeoczył (też się zdarza, zwłaszcza że Word by tu niczego nie podkreślił). Wariant pesymistyczny: osoby pracujące nad tekstem pomyliły formę fleksyjną rzeczownika Państwo (tu w znaczeniu: czytelnicy): uznał, że biernik brzmi *Państwo, a nie Państwa. Wariant z pogranicza absurdu: wszystko w zdaniu jest OK, a my się czepiamy. Można sobie wyobrazić – ale tylko wyobrazić właśnie – że chodzi na przykład o państwo polskie, z szacunku pisane od wielkiej litery. Wówczas mielibyśmy do czynienia z jak najbardziej poprawnym biernikiem państwo, a autor chciałby zainspirować nie czytelników, lecz Polskę (zważywszy na bieżącą sytuację, odrobina inspiracji by się zresztą przydała). Wariant pierwszy nie wymaga komentarza, a trzeci należy włożyć między bajki, więc zajmijmy się drugim. Co się tu stało? Otóż autor lub/i redaktor lub/i korektor pomylili odmianę dwóch identycznie brzmiących, ale jakże różnych znaczeniowo rzeczowników: państwo jako «towarzystwo złożone z osób obu płci» i państwo jako «zorganizowana politycznie społeczność zamieszkująca określone terytorium, mająca swój rząd i swoje prawa» (definicje za internetowym SJP). Ich odmiana przez przypadki różni się tylko biernikiem (odpowiednio państwa i państwo) oraz miejscownikiem (odpowiednio państwu i państwie). Gdyby „źródłem zła” faktycznie była fleksja, nie byłoby za dobrze, bo osoby odpowiedzialne za omawiany tekst mówiłyby tak: Lubię *państwo Nowaków i Szukam *państwo Lisów. To mało prawdopodobne – skrajnie rzadko słyszy się i widzi takie błędy – więc stawiam na literówkę (lub/i ogromny pośpiech).
1. Państwo nad Morzem Czar-nym położone na południe od Rumunii. 2. Państwo, przez które prze-plywają między innymi Loara, Rodan i Sekwana. 3. Poludniowy sąsiad Polski. z którym granicę stanowi grzbiet Sudetów Powrót Państwo i naród Co to znaczy być obywatelem współczesnego europejskiego państwa? Do czego odsyła pojęcie "naród" - do wspólnoty ziemi i krwi czy do wspólnoty politycznej obywateli? Czy zasady tożsamości narodowej i identyfikacji obywatelskiej są zgodne, czy też pozostają w konflikcie? Czy źródłem lojalności wobec państwa jest poczucie tradycji narodowej, czy konstytucja? Oto pytania, na które uczniowie będą szukać teraz odpowiedzi. Cele Po zajęciach uczniowie powinni umieć: definiować pojęcie obywatelstwa; wyróżniać elementy składowe współczesnej definicji obywatelstwa; hierarchizować kryteria przyznawania obywatelstwa; wyjaśniać różnice pomiędzy pojęciami naród, państwo, ojczyzna. Środki dydaktyczne 1. Ćwiczenie "Jaki powinien być obywatel?" 2. Definicje pojęć "państwo" i "naród" 3. Obywatelstwo w polskim ustawodawstwie 4. Gra symulacyjna "Komu przyznać obywatelstwo polskie?" 5. Informacje o osobach ubiegających się o obywatelstwo 6. Tekst "W gąszczu terminów" Przebieg zajęć 1. Na początku lekcji rozdaj wszystkim uczniom materiał pomocniczy nr 1. Poleć im dokładne przeczytanie tekstu, a następnie wykonanie ćwiczenia. 2. W trakcie pracy uczniów przepisz tabelkę z materiału pomocniczego nr 1 na tablicy, a po zakończeniu ćwiczenia przedstaw jego sumaryczny wynik (najprościej wynik ten uzyskać, czytając podpunkty i zadając pytania, kto uznał dany punkt odpowiednio za konieczny, istotny, pożądany i nieważny). 3. Sumaryczne wyniki zapisane na tablicy przedstawiają opinię całej klasy. Twoim zadaniem jest wyodrębnienie tych punktów, które zostały uznane przez zdecydowaną większość uczniów za konieczne bądź nieważne (zaznacz te punkty innym kolorem kredy albo je podkreśl). Zapytaj, dlaczego te właśnie punkty uczniowie uznali za kluczowe bądź nieistotne dla uzyskania polskiego obywatelstwa. Jeżeli nie minęło jeszcze dwadzieścia pięć minut od rozdania tekstu ćwiczenia, pozwól uczniom na polemikę (ważne jest, żeby zostały sformułowane różne argumenty "za" lub "przeciw" danemu punktowi z ćwiczenia). 4. Jeśli wśród podkreślonych przez ciebie punktów znalazły się nr: 1, 4, 5, 9, 11, 12, 14, 15, zapytaj uczniów, czy dostrzegają różnicę pomiędzy stanowiskiem preferującym punkty nr 1, 4, 9, 11 i nr 5, 12, 14, 15. 5. Zakładamy, że przynajmniej w części uczniowskich wypowiedzi znajdą się odniesienia do państwa i narodu. Musisz zwrócić uwagę klasy właśnie na te argumenty i przeprowadzić rozmowę mającą na celu ukazanie tych dwu perspektyw jako podstawowych dla pojęcia współczesnego "obywatela" - zwłaszcza w Europie (por. materiał pomocniczy nr 6). 6. Kolejnym etapem pierwszej godziny zajęć jest sporządzenie przez ciebie na tablicy podziału podanych w ćwiczeniu kryteriów wedle przedstawionych wyżej dwóch perspektyw. Uczniowie na twoje polecenie przyporządkowują po kolei punkty ćwiczenia do jednej z dwóch kategorii. Zanim rozpoczniesz ten etap lekcji, uświadom uczniom, że nie wszystkie kryteria, które znalazły się w ćwiczeniu, dadzą się zakwalifikować do którejś z kategorii. 7. Zakończ pierwszą część zajęć podsumowaniem, w którym podkreśl wagę występowania obu grup kryteriów przy konstruowaniu współczesnej definicji pojęcia obywatelstwa. Podkreśl szczególnie, że aczkolwiek teoretycznie zasada narodowa i zasada obywatelskości mogą pozostawać w konflikcie, to jednak najczęściej możliwa jest ich synteza. 8. Podziel teraz wszystkich uczniów na sześć podgrup - trzy będą zastanawiały się nad definicją pojęcia "naród", a trzy pozostałe - pojęcia "państwo". W tym celu uczniowie siadają przy wspólnych stolikach i opracowują robocze ich definicje, wypisując (najlepiej grubym flamastrem na dużym arkuszu papieru) te elementy, które ich zdaniem składają się na omawiane w czasie zajęć określenia. Sekretarz zespołu zapisuje podawane przez kolegów elementy, a następnie - jeśli to konieczne - wszyscy wspólnie łączą je w bardziej ogólne kategorie i hiearchizują. Gdy uczniowie zakończą ten etap pracy, przygotowane przez nich robocze definicje wywieście w widocznym miejscu klasy, a następnie omówciw, odnajdując podobieństwa między efektami pracy trzech grup oraz zaznaczając te elementy, które - zdaniem uczniów - powinny koniecznie znaleźć się w ostatecznej definicji. Zaproponuj teraz, by uczniowie zapoznali się z zamieszczonymi w materiale nr 2 definicjami lub innymi słownikowymi objaśnieniami obu terminów. 9. Druga część zajęć jest grą symulacyjną (zasady gry - materiał pomocniczy nr 4), polegającą na rozpatrzeniu przez komisję państwową przyznającą na podstawie obowiązujących przepisów (materiał pomocniczy nr 3) obywatelstwo polskie sześciu różnym przypadkom ubiegającym się o polskie obywatelstwo (materiał pomocniczy nr 5). 10. Po zakończeniu gry opierając się na jej wynikach zreasumuj argumentację związaną z przyznaniem obywatelstwa lub odrzuceniem wniosku. Jeśli starczy czasu, poleć uczniom, aby zastanowili się, jakimi kryteriami przede wszystkim posługiwała się komisja w momencie wydawania orzeczenia (wskazane byłoby, aby uczniowie w określaniu kryteriów wykorzystali wiadomości zdobyte na poprzedniej lekcji). 11. Możesz na końcu lekcji rozdać uczniom tekst "W gąszczu terminów" (materiał pomocniczy nr 6. Pojęcia i terminy *naród *ojczyzna *obywatelstwo *przyznanie obywatelstwa *więź narodowa MATERIAŁ POMOCNICZY NR 1 Jaki powinien być obywatel? Zwykle nie zastanawiamy się zbyt wiele nad problemem obywatelstwa: skoro urodziliśmy się w Polsce, a nasi rodzice są Polakami, automatycznie staliśmy się obywatelami Polski. Jak jednak wygląda sytuacja osób, które z różnych przyczyn chciałyby otrzymać prawa obywatelskie w naszym kraju? Jakimi kryteriami powinny posługiwać się władze rozstrzygając tę trudną kwestię? Na podanej poniżej liście zaznacz, co - twoim zdaniem - jest konieczne, co istotne i pożądane, a co nieważne, aby zostać obywatelem Polski. Aby uzyskać obywatelstwo polskie trzeba: konieczne istotne pożądane nieważne 1. urodzić się w Polsce 2. umieć mówić, pisać i czytać po polsku 3. być dobrze wykształconym 4. znać historię Polski 5. zobowiązać się do przestrzegania polskiego prawa 6. mieszkać w Polsce przez minimum pięć lat 7. być katolikiem 8. złożyć przysięgę lojalności wobec Polski 9. mieć polskie "korzenie" 10. zrezygnować z obcego obywatelstwa 11. być gotowym spełnić powszechny obowiązek służby wojskowej 12. znać polski system prawny i konstytucyjny 13. być zdrowym 14. nie być karanym sądownie w innym państwie 15. mieć pracę w Polsce MATERIAŁ POMOCNICZY NR 2 Definicje pojęć "państwo" i "naród" NARÓD - duża, niesformalizowana grupa społeczna, którą łączy tradycja, kultura, historia, i która samą siebie postrzega jako wspólnotę o jednej tożsamości. Członkowie narodu posługują się zwykle jednym językiem i mają wspólne pochodzenie - warto jednak wiedzieć, że są narody, które mówią różnymi językami (Szwajcarzy), i których nie łączy wspólne pochodzenie (Amerykanie). PAŃSTWO - organizacja polityczna społeczeństwa, posiadająca suwerenną władzę i określone terytorium. Słowo suwerenność oznacza zwierzchnictwo, a suwerenny charakter władzy państwowej przejawia się w tym, iż jest ona najwyższą i niezależną od innych państw władzą na danym obszarze. Państwo działa w ramach stanowionego przez siebie prawa. Więź jednostki z państwem ma charakter sformalizowany i powstaje w wyniku nabycia obywatelstwa. Podstawową cechą państwa jest jego prawo do użycia w określonych sytuacjach przymusu (przemocy), np. w sytuacji, gdy ktoś naruszy normę prawa. MATERIAŁ POMOCNICZY NR 3 Obywatelstwo w polskim ustawodawstwie Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (fragmenty) Art. Obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi. Inne przypadki nabycia obywatelstwa polskiego określa ustawa. 2. Obywatel polski nie może utracić obywatelstwa polskiego, chyba że sam się go zrzeknie. Art. Osoba, której pochodzenie polskie zostało stwierdzone zgodnie z ustawą, może osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe. Ustawa o obywatelstwie z dnia 15 lutego 1962 roku (fragmenty) Art. 2. Obywatel polski w myśl prawa polskiego nie może być równocześnie uznawany za obywatela innego państwa. Art. Cudzoziemcowi można na jego wniosek nadać obywatelstwo polskie, jeżeli zamieszkuje w Polsce co najmniej pięć lat. 2. W przypadkach szczególnie uzasadnionych można cudzoziemcowi nadać na jego wniosek obywatelstwo polskie, chociażby nie odpowiadał on warunkom określonym w ust. 1. 3. Nadanie obywatelstwa polskiego może być uzależnione od złożenia dowodu utraty lub zwolnienia z obywatelstwa obcego. Art. Cudzoziemka, która zawarła związek małżeński z obywatelem polskim, nabywa obywatelstwo polskie, jeżeli w ciągu trzech miesięcy od dnia zawarcia małżeństwa złoży odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem i organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia. Art. Osoby przybywające do Polski jako repatrianci nabywają obywatelstwo polskie z mocy prawa. 2. W rozumieniu niniejszej ustawy repatriantem jest cudzoziemiec narodowości lub pochodzenia polskiego, który przybył do Polski z zamiarem osiedlenia się na stałe, uzyskując na to zezwolenie właściwego organu polskiego. MATERIAŁ POMOCNICZY NR 4 Gra symulacyjna "Komu przyznać obywatelstwo polskie?" 1. Liczba osób biorących udział w grze - osoby ubiegające się o polskie obywatelstwo (6 uczniów) - tłumacze (3 uczniów) - komisja państwowa (5 uczniów) - dziennikarze (pozostała część klasy) 2. Zasady gry Zadaniem graczy pełniących role osób aspirujących do polskiego obywatelstwa jest uzyskanie pozytywnego orzeczenia komisji. Aby to osiągnąć, każdy z graczy ma prawo do co najwyżej 2-minutowego wystąpienia przed komisją, uzasadniającego prośbę o przyznanie obywatelstwa. Uczniowie grający role: 1, 2, 5 (materiał pomocniczy nr 4) korzystają z usług tłumaczy, dlatego też powinni najpierw przedstawić im swoje wystąpienie (proponujemy, aby komisja najpierw przesłuchała trzech graczy władających językiem polskim, aby dać czas pozostałym na konsultacje z tłumaczami). Jeśli któryś z graczy przekroczy przysługujący mu czas, jego wypowiedź musi być przerwana przez prowadzącego grę. Gracz pragnący otrzymać obywatelstwo polskie musi odpowiedzieć (sam bądź przez tłumacza) na pytania komisji. Zadaniem graczy będących członkami komisji jest podjęcie decyzji o przyznaniu bądź odmowie przyznania obywatelstwa polskiego osobom o to się ubiegającym. Komisja wydaje swoje orzeczenia po wysłuchaniu prośby ubiegającego się. Członkowie komisji mają prawo zadawania pytań osobom ubiegającym się o obywatelstwo, jednakże jednemu ubiegającemu się nie można zadać więcej niż trzy pytania. Komisja podejmuje decyzję w drodze głosowania (zwykłą większością głosów). Orzeczenie komisji wraz z motywacją wygłasza wybrany uprzednio przewodniczący. Od decyzji komisji nie przysługuje odwołanie. Zadaniem dziennikarzy jest sporządzenie notatek prasowych z wszystkich sześciu przypadków rozpatrywanych przez komisję. Notatka musi zawierać orzeczenie komisji wraz z motywacją i komentarz własny dziennikarza. Tłumacze pełnią w grze rolę przekaźnika informacji. Nie wolno im zmieniać, poprawiać bądź uzupełniać wypowiedzi swojego podopiecznego. Twoją rolą jest prowadzenie gry, to znaczy przede wszystkim czuwanie nad tym, aby gracze nie przekraczali przyznanego im czasu. Pomimo że komisja nie ma ograniczonego czasu na rozpatrzenie danego przypadku, wskazane jest, aby czas ten nie był dłuższy niż 2,5-3 minuty. 3. Podział materiałów Każdy z uczniów grających role ubiegających się o obywatelstwo otrzymuje tekst dotyczący tylko jego sytuacji; komisja otrzymuje wszystkie sześć tekstów opisujących poszczególne przypadki oraz fragmenty prawa polskiego (materiał pomocniczy nr 2). Dziennikarze otrzymują materiał pomocniczy nr 2; tłumacze nie otrzymują żadnych materiałów, mają jednak wgląd do materiałów swoich podopiecznych. 4. Przebieg gry Na początku zajęć dzielisz klasę zgodnie ze schematem z punktu 1 (pamiętaj, aby spośród członków komisji wybrać przewodniczącego), następnie przedstawiasz wszystkim uczestnikom zasady gry i role, jakie mają odgrywać. Z kolei rozdajesz materiały zgodnie z punktem 3 i pozostawiasz uczniom 3 do 5 minut na ich przeczytanie. Kiedy wszyscy uczestnicy gry zapoznają się ze swoimi materiałami, prosisz komisję, aby zasiadła za stołem prezydialnym. Przewodniczący komisji wzywa pierwszą osobę ubiegającą się o obywatelstwo. Od tej chwili twoja rola ogranicza się do kontrolowania czasu. Kiedy komisja ogłosi ostatnie orzeczenie, zwracasz się do przewodniczącego o zamknięcie posiedzenia komisji. Musisz pamiętać o konieczności pozostawienia dziennikarzom około 3 do 5 minut na zakończenie notatek prasowych. Zebranie przez ciebie notatek dziennikarzy - i ewentualne przeczytanie niektórych - kończy grę. MATERIAŁ POMOCNICZY NR 5 Informacje o osobach ubiegających się o obywatelstwo polskie 1. Borys Sawicki. Repatriant z Kazachstanu. Wykształcenie podstawowe, nie mówi po polsku, ale jego dziadkowie byli Polakami i on sam także czuje się Polakiem. Chce przyjechać do Polski, bo czuje się prześladowany przez Kazachów, a ponadto ma bardzo ciężką sytuację materialną i wielodzietną rodzinę. W Kazachstanie kilka razy wchodził w konflikt z prawem karnym (chuligaństwo, drobne kradzieże). 2. Jane Barlow-Jeziorowska. Angielka. Wyszła za mąż za Polaka. Wyższe wykształcenie, nie mówi po polsku, nie ma żadnych polskich korzeni. Pragnie otrzymać obywatelstwo polskie tylko ze względu na swą sytuację rodzinną. 3. Jeanne Ginoud. Francuzka. Wykształcenie wyższe, dobra znajomość polskiego. Nie ma żadnych polskich korzeni, ale jest zakochana w Polsce i polskiej historii. Mówi, że Polska jest jej przybraną ojczyzną - chciałaby uczestniczyć w życiu politycznym, brać udział w wyborach. 4. Michail Georghiu. Rumuński Cygan. Wykształcenie niepełne podstawowe. W Polsce od trzech lat, słaba znajomość polskiego. Skarży się na biedę panującą w jego rodzinnym kraju. Podczas swojego pobytu w Polsce nie podjął dotychczas stałej pracy (twierdzi, że pracował dorywczo). 5. Tsultrim Wangsell. Buddyjska mniszka z Tybetu. Nie mówi po polsku. Za udział w demonstracji i wykrzykiwanie hasła "Wolny Tybet" została uwięziona. Była okrutnie torturowana. Chiński sąd skazał ją na piętnaście lat więzienia. Cudem udało jej się uciec za granicę. Chciałaby, aby to Polska stała się dla niej schronieniem. 6. Aleksander Wołkow. Wykształcenie wyższe, dobra znajomość polskiego. Nie ma polskich korzeni, ale przez kilka lat pracował w Polsce jako attaché kulturalny ambasady rosyjskiej w Warszawie. Teraz trudni się eksportem surowców i materiałów budowlanych do Polski i krajów zachodnich. Gdy tylko otrzyma polskie obywatelstwo, zamierza ulokować w polskich przedsiębiorstwach wielki kapitał - źródła jego pochodzenia nie są jednakże jasne. Rosyjska policja twierdzi, że Wołkow ma powiązania z mafią, ale nie jest w stanie przedstawić żadnych dowodów. MATERIAŁ POMOCNICZY NR 6 W gąszczu terminów Niezwykle często osoby używające tego samego słowa myślą w istocie rzeczy o czymś zupełnie różnym. Kiedy więc ktoś mówi na przykład o narodzie, nie możemy być wcale pewni, czy ma na myśli wspólnotę krwi, ziemi, kultury i języka czy też wspólnotę polityczną (tak dzieje się w Stanach Zjednoczonych, gdzie europejskie znaczenie słowa naród zawiera się w pojęciu "etniczności"). Zrobiwszy to zastrzeżenie, spróbujmy jednak mimo wszystko coś o tych skomplikowanych relacjach powiedzieć. Rodowód "narodu" jest niewątpliwie przedpolityczny. U jego początków leży poczucie bliskiej wspólnoty - rodowej, sąsiedzkiej. Temu poziomowi odpowiadają raczej słowa "współplemieniec", "krajan" niż obywatel. Błąd czynią jednak ci (czasem, jak wiadomo z historii, jest to błąd o straszliwych konsekwencjach), którzy chcieliby rozumieć naród w sposób ściśle naturalistyczny czy wręcz rasistowski - nie daje się on bowiem sprowadzić tylko do więzów krwi i wspólnoty pochodzenia. Równie ważne (o ile nie ważniejsze) okazują się język, tradycja i kultura, naród bowiem to nie tylko więź biologiczna, lecz również duchowa. Edmund Burke, słynny angielski filozof, mówił o wspólnocie pokoleń - tych, którzy już umarli, tych, którzy obecnie żyją, i tych, którzy dopiero przyjdą na świat. W tym miejscu nieuchronnie nasuwa się pytanie: jak w tym kontekście sytuuje się współczesne państwo konstytucyjne, w jakiej relacji pozostaje obywatel do członka narodu? Wszak członkiem narodu zostaje się w sposób naturalny i automatyczny - niezależnie od tego, w jakim kraju mieszkamy i jaki posiadamy paszport, nasza narodowość nie zmienia się. Obywatelem natomiast można się stać, obywatelstwo można zmieniać. Sprowadza się ono bowiem do lojalności wobec państwa i jego praw, do zaakceptowania reguł życia społecznego i uzyskania wpływu na wybór demokratycznych władz. Więzi narodowa i obywatelska nie muszą stać - i najczęściej nie stoją - w sprzeczności. Jednak w ich odmienności kryje się potencjalny konflikt: z pojęciem narodu przywykliśmy wiązać patriotyzm, z obywatelstwem jedynie zbiór formalnych powinności (przestrzeganie prawa, płacenie podatków). Nie sądźmy jednak zbyt pochopnie: powiedzenie, iż naród ma wymiar duchowy, a współczesna idea obywatelska jedynie materialny, jest przesadnym uproszczeniem. Oprócz posłuszeństwa wobec praw zakłada ona (choć nie zawsze jest to wyrażane wprost) odpowiedzialność, kultywowanie cnót obywatelskich i czynienie wysiłków na rzecz dobra wspólnego. Etyka obywatela nie wyczerpuje się w formalnych powinnościach wobec państwa. Władysław Stróżewski w artykule "Etyka obywatelska - etyka obywatela" pisze: ...etyka obywatela to etyka odpowiedzialności. Mogę z dumą wypowiedzieć słowa: JA, OBYWATEL, jeśli jestem świadom swej możliwości wpływania na kształt państwa i jego praw. Ode mnie, od mej mądrości i moich starań zależy, czy będzie dobre czy złe. Jest więc całkiem możliwe, powiada Stróżewski, że patriotyzm i etyka obywatela wcale nie są od siebie odległe. Zbiegają się bowiem w punkcie wspólnym dla narodu i konstytucyjnej demokracji: w pojęciu ojczyzny jako bytu idealnego, na rzecz którego chce się pracować i współtworzyć. Ojczyzna - w odróżnieniu od narodu - nie musi być dana w sposób naturalny. Stosunek człowieka do ojczyzny - pisze Stróżewski - jest o wiele głębszy niż jego stosunek do narodu. Ojczyzna jest przedmiotem wyboru i akceptacji. Można od niej uciec i można ją zdradzić. Ale można darzyć ją także autentyczną miłością, gotową poświęcić dla niej wszystko. Wykorzystano: W. Stróżewski, Etyka obywatelska - etyka obywatela, w: Obywatel, odrodzenie pojęcia, red. B. Markiewicz, IFiS PAN, Warszawa 1993Sekwana jest żeglowna od ujścia do niej rzeki Aube, a statki morskie mogą płynąć nawet 125 km w górę rzeki do Rouen. Sekwana jest połączona kanałami z Renem i Rodanem. Głównym miastem przez które przepływa Sekwana jest stolica Francji – Paryż. Poza tym Rouen, Troyes i Hawr.
Proszę o pomoc z zadaniem z geografii, które brzmi: Państwo, przez które przepływają między innymi Loara, Dodam i Sekwana.Często bifurkacja powodowana jest przez kaptaż, czyli przechwycenie przez jedną rzekę wód rzeki innej. Proces ten występuje najczęściej wtedy, gdy jedna z rzek z powodu większego spadku energiczniej wcina się w podłoże. Następuje wtedy przecięcie działu wodnego i wody rzeki kaptowanej przepływają do rzeki kaptującej. Francja - Państwo przez które przepływają Loara, Rodan i Sekwana, Wewnętrzne - Migracje ludności ze wsi do miast to migracje , Migracja - Przyczyna zróżnicowania narodościowego w Europie, Oberek - Charakterystyczny element folkloru łowickiego , Bohoniki - Polsce w których znajdują się czynne meczety, Nizina Mazowiecka - Region w którym zamieszkują (łowiczanie), Zasoby mineralne - Jaki czynnik wpłynął na gęstość zaludnienia na wyżynie śląskiej?, Romowie - Jedno z czterech mniejszości etnicznych w Polsce , Ziemniaki - Jedna z podstawowych roślin żywieniowych w Polsce, Ranking Ta tablica wyników jest obecnie prywatna. Kliknij przycisk Udostępnij, aby ją upublicznić. Ta tablica wyników została wyłączona przez właściciela zasobu. Ta tablica wyników została wyłączona, ponieważ Twoje opcje różnią się od opcji właściciela zasobu. Wymagane logowanie Opcje Zmień szablon Materiały interaktywne Więcej formatów pojawi się w czasie gry w ćwiczenie.
Le Bélon lub Le Belon to mała przybrzeżna rzeka w Bretanii, w departamencie Finistère. Składa się z estuarium, to znaczy ujścia, zasilanego z trzech źródeł położonych w Loge-Nahennou, Bannalec, na wysokości 89 m.
Występuje także w Nie mamy jeszcze żadnego albumu z tym utworem. Wyświetl wszystkie albumy dla tego wykonawcy Występuje także w Nie mamy jeszcze żadnego albumu z tym utworem. Wyświetl wszystkie albumy dla tego wykonawcy Nie chcesz oglądać reklam? Ulepsz teraz Zewnętrzne linki Apple Music Nie chcesz oglądać reklam? Ulepsz teraz Shoutbox Javascript jest wymagany do wyświetlania wiadomości na tej stronie. Przejdź prosto do strony wiadomości O tym wykonwacy Czy masz jakieś zdjęcia tego wykonawcy? Dodaj zdjęcie Między Innymi 97 słuchaczy Powiązane tagi Dodaj tagi Czy znasz jakieś podstawowe informacje o tym wykonawcy? Rozpocznij wiki Wyświetl pełny profil wykonawcy Podobni wykonawcy ciekawehistorie 566 słuchaczy TVGRYpl 2 138 słuchaczy GARGAMELVLOG 1 330 słuchaczy Wyświetl wszystkich podobnych wykonawców Znajdź odpowiedź na Twoje pytanie o Trzy najdłusze rzeki Polskito:Wisła,Odra i Warta ma 808km długość,Odra jest o 46km dluższa od Warty,a Wisła jest o 193km dłu…